| Activiteiten |
Hoofdeling en vrijheidsstrijder. Zie ook Jancko Douwama, verrader en icoon, door Martha Kist: https://www.dbnl.org/tekst/_bio001201101_01/_bio001201101_01_0060.php
En bij Tresoar, zijn vermoedelijke memoires, https://www.tresoar.nl/vertellen/verhalen/60e42fc1ca2657b1137eb13c
Tekst: Hij groeit op in Oldeboorn in een tijd waarin Schieringers en Vetkopers al jaren met elkaar strijden. In 1498 halen de Schieringers hertog Albrecht van Saksen het land binnen en benoemen hem tot gubernator (keizerlijk stadhouder). Dit betekent het einde van de Friese vrijheid die dan al bijna 250 jaar duurt. Jancko, die tot het Vetkoperse kamp behoort, wil zich hierbij niet neerleggen. Hij neemt in 1500 deel aan een opstand tegen het nieuwe bewind. De opstand wordt neergeslagen en Jancko gaat in ballingschap. Uiteindelijk besluit hij in 1514 als legeraanvoerder van hertog Karel van Gelre Friesland binnen te vallen, met als doel de Friese vrijheid te herstellen. De samenwerking met de hertog loopt stuk omdat Karel uit is op de verovering van Friesland. Na jaren van rondzwervingen sluit Jancko Douwama zich in 1521 aan bij keizer Karel V, die officieel heer van Friesland is. Jancko heeft vele tegenstanders onder de regering in Friesland. Zij weten te bewerkstelligen dat hij in 1523 op beschuldiging van verraad wordt vastgezet in kasteel Vilvoorde bij Mechelen. Daar brengt hij de rest van zijn leven door. In het geheim weet hij vijf boeken uit de gevangenis te smokkelen, waarin hij in de ik-vorm zijn leven en strijd beschrijft. Deze geschriften, gesteld in een nederduits dialect, vormen het oudst bewaard gebleven egodocument uit de Friese geschiedenis. Egodocument bij Tresoar: 354 Hs.
Uitgave Jancko Douwama's geschriften: Boeck der partijen. Articulen van foerantuording. Instructie an sijn wijff. Tractaet fan sijner rekenscop. Handel sedert 1520. In IV quartieren. Uitgegeven door het Fries Genootschap: https://books.google.nl/books/about/Jancko_Douwama_s_geschriften.html?id=FIhiAAAAcAAJ&redir_esc=y
Het Kruis- of Doumaleen, gevestigd te Aldeboarn, is een van de oudste Friese studielenen. Het zou zijn gesticht door de beroemde Friese vrijheidsstrijder Jancko Douwama (ca. 1483-1533). |
1482 - 1533 (~ 51 jaar)
