okt 252022
 

Thiemk Holdinga, 31 december 1472

In de bronnenpublicatie van Hans Mol en Garrelt Verhoeven worden Friese testamenten van voor 1550 getranscribeerd. In vervolg op het artikel over Wilco van Holdinga en zijn familie- en vriendennetwerk in De Sneuper 147 van september 2022, neem ik hierbij het 15e eeuwse testament van zijn grootmoeder Tjemck van Meckema over, die gehuwd was met Gabbe van Holdinga. Zij waren de ouders van kroniekschrijver Botte van Holdinga en zijn zus Doed van Holdinga uit Anjum.

In den nomma Godes, amen. Ick, Thiemk Holdinga, cranck fan lichamme, men witlick ende fulmachti<c>h mynre fyff synne, mark ende ende wrtracteriende datter naet sekera is dan di daed ende naet onsekera dan dio wre des dades, ende om een affnymmynghe des twispans, kyff ende schilinge deer deer schaen mochten om myn eeffterletena gueden twisscha myn kynden ende eerwen ney myn daed, so dwe ic, Thiemk fors., kued, kanlick ende oppenbeer alle lioden mit disse jenwirdiga scriffte dat ick hab macket ende makie myn testament off lesta wille, in jenwirdicheed der orkenen deer ick aldeer besonderlinge hab to beden ende ropen, deer harra nommen hyronder screwen staet.
Int aerst so wil ick dat Botta, my<n> soen, schil wessa di riuchta eerwa al mynre neyletene guede, til ende ontil, replick ende onreplick. Ende so schil Botta habba da bernt mynre siele ende der owr sielna deer wy schyldich sint to bigaen, ende so schil Botta bitellia da legata off bokinga deer ick helgum ende herum ende fraemde frionden bispritzen hab.
Item so set ick Dode, myn dochter,eer wa to wessen to Wopkama stathem to Jaringahusem. Item to dat gued to Ferwert in da Rypp ende dat gued to Westerbenthum ende dat gued deer Balle ter Loen up sit. Dissen fors.gueden schil Doede, my dochter, altogara habba sonder bernthderseel na ende der schyldena. Ende ak schil se fry habbe al hir selwerwirck altogara. Ende aldeermey schilse schioed ende schaet wessa fan al myne gueden ney myn daed, hwant ick infoertiden aen macka hab macked deer Botta is scadelic wessen, deer Doed da gueden fan hath. Aldeerom off Botta nu maer heed dan Doed, deer schil Doed nu mey tofreed wessa. Ende hab ick enerleye onthetinga deen deer Taka off Doede off harra kynden Taka dochter to bireden off to birnlsien, deer hia fan sidza willet, deer ick naet fan weet, dat roep ick weer, ende wil dat dio onthetinge se fan nenner wirden.
Item so lids ick to Tiepka, myn aeffte man, sawen marke rante to syn lyffstond to da tarp deer Liuppa up sit. Item so reek ick Thiard, myn broers soen, dat gued deer Hylke to Tarp up sit, deer is fyff ende twintich golden rante, ende dat sofyr so Thiarda effte kynden foerd thiocht, ende is dat naet, so schil dat gued weer infala up Botta off syn eerwen, ende Botta dat gued to bruken ende to bysgien al ont Thiard upcompt, ende him aldeerfan to reden ende to feden. Item so lids ick to Renke, Botta lichtera dochter, toleff goldenna ranthe, deer Robba uppa Dyck up sit, ende dat sofyr so hio aeffte bern thiocht ende eeffterlet, ende stortse sonder aefftebern, dat gued weerin to falen up Botta ende syn eerwen, ende Botta dat gued to bruken ende to bysgien al ont Renke up compt.
Item so jow ick den steed deer leit to Dockum by Aelthie Doyngahues, in dat arme jesthues tho Dockum. Item so reek ick to da tredde leen to Collum, als to Ghoengaleen, to ewige tiden toe twintich pondsmeta landes, hwelk land Saesscher to Tarp bruken is.
Item so lids to dat leen tho Aelsum tween eckeren lands, lidzen byda Sandforda by da buren to Alsum. Item bet aen halen goldena rante to ewige tiden in da guede deer Jeppa up sit, foer da ewige bede.
Item so lids ick toe da patroen to Aelsum to ewige tiden aen rynschgolden rente in da gued deer Jeppa up sit.
Item ist seck dattet fierd leen wart foerd stifft to Anyngum, so jow ick aldeerto aen rynschgolden rente to ewige tiden.
Item so lids ick to Andla uppa Swaech da treddehale pondsmeta landen by da Birch to Dockum. Item so hab ick owrs bokinga ende legata bi spritsen for myn seel, deer ick owrs bescriwa leten hab.
Dit is myn testament off leste wille, dat wil ick datma hald als screwen riucht. Ende mochtet naet dagga als een testament, so wil ick dattet daeg als een codicil off als een oer leste wille ney da screwena riucht, aldeert best dagga mey. Item hab ick enerleie testament off lesta wille off schickinge off ordineringe in foertiden macket, dat roepick weer, ende wil dat allynne dit testament off lesta wille schil aen stael habba ende oers nen.Dit hab ick macket in jenwirdicheit der orkenen deer ick aldeerto besonderlinge
beden ende ropen hab, als her Tiard, personna to Aelsum, maester Botta ende her Claws, presteren to Anyngum, Hibba, Watta, Jeppa ende Abe, gamegen to Aelsum.
Dissen fors. orkenen hab ick beden elk besonderlinghe dat hia dit testament off lesta wille willeth biseglia. Ende hwant dit in der wird aldus is als fors. is, so habbet wy, her Thiard, Hibba, Watta, Jeppa ende Abe forg., beden den ersamen her Jacop, abt to Dockum, dat hi syn contrasigillum an dit breeff hwinsen hat om uusen bede wille. Ende wy, maester Botta ende her Claws fors., habbet elk uus segel mey an dit breeff hanget.
Int jeer Uus Herens tusent fiowrhundert ende twa ende tsawentich, up jeers jond.

Origineel: A. Tresoar, Archief Familie Thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg, inv. nr. 874. Perkament. De drie uithangende zegels verloren. In dorso, m.a.h.: Tzyemck Holdingha testament. Druk: a. OFO I, nr 235

Interessant is om te lezen dat Tjemck blijkbaar later nog met ene Tiepka getrouwd was (waarschijnlijk een Mockama uit Aalsum) en dat haar zoon Botte van Holdinga nog een bastaarddochter Renk had!

Oebele Vries beschrijft het testament van Tjemck van Holdinga-Van Meckema ook in zijn boek Ferdban, en wel op pag. 209-215, met vertalingen en toelichtingen in hedendaags Nederlands en Fries. Wopkamastate te Jaringahuizen ligt onder Oosternijkerk.

Overigens wordt een Wilco van Holdinga nog genoemd (naast oa Hector van Hoxwier) in het testament van Tiaerdt van Burmania van 9 januari 1541. Tjaerd van Burmania (1480-1541) was de tweede man van weduwe Graets van Cammingha (die eerder getrouwd was met de in 1522 overleden Wilco van Holdinga).

In het Burmaniaboek, geschreven door Upcke van Burmania (1540-1615), is een getekende genealogie Holdinga opgenomen. Hij was ook, naast Tjalling van Eysinga, ontvanger van een of meerdere van de manuscripten van Wilco van Holdinga na diens overlijden. Het zou me niets verbazen als diens manuscripten zich nu in het archief van de familie Burmania in Tresoar bevinden.
Een afschrift testament van Helena van Bunau, weduwe van Wilco van Holdinga, bevindt zich in Familiearchief Van Eysinga-Vegelin van Claerbergen, inv.nr. 323, nr 2284. Ook Douwe J. van der Meer heeft het testament van Helena van Bunau bekeken en kort samengevat, met daarbij een fotokopie. Een scan hiervan (onder nummer 39-14) betreffende Jornsma state te Britsum vindt u in deze pdf van aantekeningen uit de collectie van Douwe van der Meer.

Men leze ook ZORGEN VOOR ZEKERHEID. Studies over Friese testamenten in de vijftiende en zestiende eeuw onder redactie van Hans Mol. Fryske Akademy.

 Posted by at 15:05

 Leave a Reply

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.