Stichting De Fryske Mole bestaat 50 jaar. Het bestuur heeft de Friese molenkenners Gerben D. Wijnja en Warner B. Banga gevraagd een jubileumboek te schrijven, waarin verhaald wordt over de jarenlange strijd, die in de provincie is gevoerd om de oude windmolens voor het nageslacht te bewaren.
In twintig hoofdstukken vertellen de beide auteurs tal van verhalen die een veelzijdig beeld geven van de boeiende geschiedenis, die zij ruim een eeuw geleden laten beginnen met de ervaringen rond zelfzwichting op tal van Friese windmolens. De schrijvers spraken nog net op tijd tal van oude molenaars, diepten indrukwekkende documenten op en illustreerden dat met honderden afbeeldingen waaronder fraai (historisch) fotomateriaal. Het boek telt maar liefst 500 op A4-formaat gedrukte pagina’s, het is volledig in kleur uitgevoerd en gebonden in harde kaft.
De prijs is € 42,95, exclusief verzendkosten.
In het Deel 1 van het Groot Fries Molenboek worden in chronologische volgorde hoofdstukken opgebouwd.
Een kleine greep uit de inhoud.
1895 Zelfzwichting in de strijd voor molenbehoud in Fryslân.
1900 Een noodlottige Goede Vrijdag voor molenaar Penninga en de boeiende ontwikkelingen om de molen in Joure voor de toekomst te behouden.
1906 Hoe de energietransitie van een windzaagmolen in Dokkum verliep van zagen op windkracht naar stoomzagerij en machinale zagerij.
1910 Hoogwater in Friesland met de nadruk op het gebied rond Oppenhuizen Uitwellingerga. Tientallen molens sneuvelden na 1912. De ‘Geeuwpoldermolen’ en molen ‘’t Op’ (thans De Vlijt in Koudum) hebben de strijd overleefd met dank aan De Fryske Mole.
1910 Een jonge knaap uit Bolsward wordt van school gestuurd en komt terecht op de stedelijk zaagmolen. Een spannend verhaal voor jong en oud.
1917 Er worden herinneringen opgehaald aan een barre molentocht door het winterse waterland.
1924 Wat hadden Groninger molenaars in Dokkum te zoeken?
1932 Een bezoek aan de molen te Wijns met zijn nieuwe Dekkerwieken.
1943 Oorlogstijd in Winsum. Herinneringen uit de dagboeken van molenaar Marten van der Meer, die noodgedwongen ook molenmakersknecht werd.
1946 De Friese Molencommissie is opgericht. De strijd voor molenbehoud was zwaar: er was geldgebrek en windmolens hadden geen prioriteit meer.
1948 Oane Visser en de laatste watermolenaar van het Hantumerleeg.
1952 Molenaarszoon Marijn van Tilburg vertelt boeiende verhalen uit het molenleven op de Dokkumer koren- en pelmolen ‘Zeldenrust’.
Aansluitend een artikel over de geschiedenis en werking van pelmolens in het noordoosten van Fryslân.
1953 De ‘Beabuorster Mole’ in Tjerkwerd staat centraal in een verzameling verhalen uit het leven van de poldermolenaars.
1955 Lotgevallen uit het molenleven in de Veenpolder van Weststellingwerf met herinneringen aan molenaar Koning en zijn molen ‘De Rietvink’.
1970 Tijdens een reis langs koren- en pelmolens in het hoge noorden van de provincie komen diverse oude molenaars aan het woord.
1970 Stichting De Fryske Mole wordt opgericht. Wat kregen de bestuurders allemaal op hun bordje en hoe streden zij hun strijd voor molenbehoud?
1975 Het Gild Fryske Mounders maakt zich sterk voor de opleiding van molenliefhebbers. Een interview met leermeester Sije Hoekstra.
2012 Wat de molenbrand van de Burumer molen ‘Windlust’ deed met de molenaars en de dorpsgemeenschap.2020 De Fryske Mole bestaat 50 jaar, een gouden jubileum.
