Het is 19 mei 1944 en de camera van filmmaker Brezlauer snort. Op het perron van Westerbork stappen angstige mensen in veewagens. Lang is gedacht dat er op die dag alleen Joden naar het oosten vertrokken. Later kwam aan het licht dat er zich ook 245 Roma en Sinti bij het transport bevonden. Drie dagen eerder had de overheid op bevel van de bezetter door het hele land een zogenaamde ‘zigeunerrazzia’ georganiseerd. Nederlandse politieagenten pakten Roma en Sinti op en brachten hen naar Westerbork. Dit boek omvat alle namen van de Roma en Sinti die gearresteerd werden tijdens de ‘zigeunerrazzia’, aangevuld met Roma en Sinti die in België verbleven, maar banden met Nederland hadden. Het boek is geen opsomming van namen; er wordt beschreven hoe Roma en Sinti voor, tijdens en na de oorlog leefden. Een speciale plek is er voor de families Mirosch en Korpatsch, die rondreisden in Friesland en daardoor de aanleiding waren voor dit boek.
Van Reinder Postma en Dr. Elbrich Postma met hulp van van Drs. Peter Jorna.
Het boek telt 320 bladzijden, 49 hoofdstukken en een uitvoerige bronvermelding.
Na het verschijnen (1 september 2021) betaalt u € 30,00
Het is mogelijk het boek te laten opsturen. De verzendkosten binnen Nederland bedragen € 7,50.
Reinder H. Postma is bekend geworden als auteur van boeken over de plaatselijke geschiedenis van noordoost Friesland. De reeks ‘de oorlog een gezicht gegeven’, waarin hij samen met zijn vrouw de Tweede Wereldoorlog in de regio beschrijft, is zijn omvangrijkste werk. In dit boek werkt hij voor het eerst samen met zijn dochter Elbrich. Peter Jorna, sinds jaren deskundig op het gebied van de Roma en Sinti, verleende zijn medewerking. In zijn boeken stelt Postma de mens in de geschiedenis centraal. Dat er over de talrijke slachtoffers van de ‘zigeunerrazzia’ zo weinig bekend was, deed hem besluiten van hen een compleet overzicht te maken. Zij moeten niet vergeten worden. Dit boek, waarvoor onderzoek in het hele land werd gedaan, is een unieke uitgave die het beeld van Nederland in de Tweede Wereldoorlog completeert.
In onze serie ‘De oorlog een gezicht gegeven’ hebben we meerdere keren geschreven over de Roma familie Mirosch uit Drachten. Die hoofdstukken hadden vooral betrekking op wat zich in Friesland heeft afgespeeld in de oorlog. Maar er is veel meer informatie voor handen. Die heeft onder meer te maken met de oorsprong van de familie. In dit boek hebben wij deze informatie samengebracht.
In deel I van deze publicatie worden de familie Mirosch en de aanverwante familie Korpatsch uitvoerig belicht. Ze worden in een breder perspectief geplaatst. Hoe keek men in Duitsland tegen de ‘zigeuners’ aan? Wat heeft zich voor de oorlog allemaal afgespeeld en hoe heeft zich dat in Europa, met name in Nederland en België, verder ontwikkeld? Hoe heeft dit kunnen leiden tot de ‘porajmos’ oftewel vernietiging van de zigeuners op zo’n grote schaal?
In deel II wordt de ‘zigeunerrazzia’ in Nederland van 16 mei 1944 onder de loep genomen en worden per provincie de gedeporteerde Roma en Sinti in beeld gebracht, waar mogelijk met toelichtingen. Bij de razzia waren er een aantal families die papieren konden tonen waarmee ze aan deportatie ontkwamen. Wie dat waren, wordt eveneens beschreven.
In deel III wordt verteld over Roma en Sinti die van Nederland naar België vertrokken of reisden. Deze families zijn in januari 1944 met een Zigeunerkonvooi uit het Belgische doorgangskamp in de Dossin kazerne van Mechelen vertrokken naar Auschwitz. Hun familiegeschiedenis is verbonden met die van families in Nederland.
De stamboom van de families Mirosch en Korpatsch volgt als bijlage. De bronvermelding geeft aan waar feiten en verhalen zijn gezocht en gevonden.
Deel II en III konden tot stand komen dankzij de zeer bereidwillig en hulpvaardige medewerking van Peter Jorna uit Houten. Hij heeft zich al jaren in dit onderwerp verdiept en beschikt door zijn contacten met Roma en Sinti over veel kennis van zaken. Peter heeft zijn bestanden belangeloos aan mij ter beschikking gesteld en steeds waardevolle adviezen gegeven. Ik ben hem daarvoor zeer erkentelijk, zonder zijn hulp en feedback waren deel II en deel III niet geworden wat het nu is!
Tevens dank aan Laurence Schram uit Mechelen die de bestanden van Roma en Sinti leverde voor deel III. Het verzamelen van dit materiaal is soms een lastige kwestie geweest omdat de nabestaanden over het algemeen geen inmenging of bemoeienis van buitenstaanders op prijs stellen. Omdat er zoveel jaren na de oorlog nog nooit een totaal overzicht van deze omgekomen bevolkingsgroep bestaat, hebben we gemeend hierin nu dan verandering te moeten brengen.
In mei 1944 zijn de leden van de families Basili en Westhiner vrijgelaten. Van de familieleden die vanaf 1940 zijn geboren, is in verband met de privacy alleen het geboortejaar vermeld.
Reinder H. Postma, Oudwoude
Elbrich M. Postma, Zevenaar
Peter M. Jorna, Houten
N.B. Reinder Postma is op 1 september 2021 overleden.