Het zomernummer van ons verenigingsblad De Sneuper, nummer 142, met op de cover de statenbijbel met zilverbeslag, een erfstuk van een van onze leden, biedt wederom historisch spektakel. Deze keer hebben we gekozen voor een themanummer over religie, Kerken in de schaduw (van de Nederduitsch Gereformeerde Kerk, later Hervormde Kerk). Dit naar aanleiding van het 400-jarig jubileum van de Remonstranten, maar ook om aandacht te schenken aan al die andere minder prominente religies in onze regio. Het is, zoals u van ons verwacht, een nummer geworden met een mooie balans tussen genealogie, streekgeschiedenis, kunst- en maritieme geschiedenis.
Met 40 pagina’s hebben we ook nu zelfs 8 extra en gratis pagina’s toegevoegd aan de voorheen standaard 32 per nummer.
Rode draad in het verhaal van 400 jaar doopsgezinden en remonstranten in Noordoost-Friesland is toch wel: tolerantie. Iets waar wij anno 2021 nog steeds van kunnen leren. In het verleden ligt het heden, in het nu wat worden zal?
Hoewel de nadruk sterk op de Bonifatiusstad Dokkum is komen te liggen, speelde tolerantie ook zeker in onze gehele regio, tot op de eilanden toe. Redacteur Theo Delfstra bracht dat met behulp van gegevens van de volkstelling uit 1849 prachtig in beeld en legt hiernaast uit hoe de geloofsminderheden in Noordoost-Friesland zich verhielden ten opzichte van de hervormde staatskerk.
Wie anders dan Derk Jansen moest het verhaal over de Verenigde Christelijke Gemeente, de ‘revolutionaire kerk’ van Dokkum schrijven? Hij wist er een boeiend artikel van te maken. Daarvoor gebruikte hij oa een lidmatenlijst met namen van de Remonstranten in Dokkum in 1623, zoals Wopke Bartholomeus. Misschien ziet u er nog familie tussen?
Cor Trompetter, een andere deskundige, werd gevraagd om zijn licht over de doopsgezinden in Noordoost-Friesland te laten schijnen.
Over het Joodse leven in Friesland verscheen in 2010 een uitgave van Tresoar, maar Lisette Meindersma dook in de onbekende geschiedenis van Joden in Dokkum.
Een ander gezelschap, waar we weinig van wisten, zijn de Collegianten. Piet de Haan wist hun Vrijsprekerij te lokaliseren, maar ook de plekken waar in Dokkum de in totaal vier doopsgezinde Vermaanhuizen stonden.
Het ‘oude’ rooms-katholieke geloof raakte natuurlijk door de Hervorming in de verdrukking en werd zo ook een kerk ‘in de schaduw’. Guus Bary beschreef de parochie van de Bonifatiusstad eerder in ‘Geschiedenis van Dokkum’ en Peter Bekkering bewerkte zijn verhaal voor dit nummer.
Over de Lutheranen geen artikel; zij kerkten destijds in Leeuwarden. Jacob Roep schrijft over de maar liefst achttien kerken die er op het mooie eiland Ameland waren of zijn.
Zelfs onze ‘vaste’ auteurs waren bereid hun bijdragen aan te passen: Reinder Tolsma met de Vergane Glorie van Canterstate in Driezum en Rudolf Broersma schrijft over kerkelijke symboliek in adellijke familiewapens.
Piet de Haan – de grote animator achter dit kerkennummer van De Sneuper – ging voor een Museumbezoekje naar het kerkmuseum in Jannum.
Zelfs Digitaal verhaal van Hans Zijlstra is in de religieuze, digitale sfeer.
Wilt u desondanks meer weten? Er zijn verschillende uitgaven verkrijgbaar met meer informatie. Het artikel van Guus Bary in De Sneuper 142 is in een uitgebreidere versie en/of met annotatie te vinden op: https://www.hvnf.nl/2021/02/rk-in-bonifatiusstad/
En ook nu geldt weer: Stuur uw onderzoek, artikel of namenlijst in om uw kennis te delen met onze ruim 700 leden, duizenden websitebezoekers, social mediavolgers en diverse grote instellingen.
Inhoudsopgave De Sneuper 142:
HISTORIE & STREEKGESCHIEDENIS
Remonstranten in Dokkum, Derk Jansen
Doopsgezinden in Dokkum, Cor Trompetter
Joden in Dokkum, Lisette Meindersma
Collegianten in Dokkum, Piet de Haan
Naar de kerk in Dokkum, Piet de Haan
Rooms-katholieken in de Bonifatiusstad, Guus Bary
Vermaanhuizen gelokaliseerd, Piet de Haan
Kerken op Ameland, Jacob Roep
RUBRIEKEN & COLUMNS
Vergane Glorie: Canter te Driezum, Reinder Tolsma
Heraldiek: Christelijke symbolen in de heraldiek, Rudolf Broersma
Erfstukken: Statenbijbel en kerkstoof, Taeke Pieter Kuyvenhoven en Paul Hillebrand
DIGITAAL, ACTUEEL & VARIA
WEBSITE & BLOG: Conscriptio Exulum en portretten, Hans Zijlstra
Museumbezoekje: Kerkmuseum Jannum/Janum, Piet de Haan
Ingeboekt: Latijnse Scholen in Friesland (Piter van Tuinen), Warner Banga
Wilt u ook meegenieten van de interessante verhalen uit onze regio, dan kunt u zich eenvoudig aanmelden als lid (slechts 15 euro per jaar voor oa 4 x De Sneuper en deelname aan ledendagen) via dit online formulier. Eventueel kunt u ook losse nummers bestellen (indien nog in voorraad, anders digitaal) voor 6 euro per stuk (incl. porto in NL).
Oude nummers van De Sneuper, tot 2 jaar geleden, kunt u online doorbladeren via het klikken op de Sneuper-covers op deze pagina.
U kunt ook altijd een ruim van de belasting aftrekbare gift doen. Wij zijn immers een Algemeen Nut Beogende Instelling: Culturele ANBI. Voor donateurs van culturele ANBI’s geldt een extra giftenaftrek. Particulieren mogen in de aangifte inkomstenbelasting 1,25 keer het bedrag van de gift aftrekken. Ondernemingen die onder de vennootschapsbelasting vallen, mogen 1,5 keer het bedrag van de gift aftrekken in de aangifte vennootschapsbelasting.
Dus een particulier die 1000 euro schenkt mag 1250 euro van de belasting aftrekken, een bedrijf zelfs 1500 euro.