jul 282019
 

Laatst sneupte ik in Veenwouden door de tweedehands boekenwinkel. Ik kom er geregeld. Vlakbij de deur viel mijn oog op de gesloten glazen vitrinekast. Ik bedacht me dat ik daarin nog nooit had gekeken en vroeg de eigenaar om de sleutel. Er kwamen eeuwenoude werken tevoorschijn. Eéntje zelfs uit 1602, kwetsbaar, met vochtschade en lastig leesbare letters. De eigenaar vertelde met trots dat dit het oudste boekwerk uit zijn winkel was. Mijn oog viel op een naam op het titelblad: Gillis vanden Rade. Daarna werd het boek weer netjes achter slot en grendel geplaatst, terug de vitrine in.

Thuis begreep ik waarom ik die naam herkende. Deze Gillis is een voorouder van mij. Ik besloot het boek te kopen. Nu staat deze 417 jaar(!) oude pil in mijn boekenkast. Niet alleen geinig om te hebben, maar het is ook een soort tijdcapsule, een relict, welke mij linkt aan een voorouder van 15 generaties geleden. De moraal van dit blogverhaal is dus: vergeet niet in de gesloten vitrine te kijken. (Overigens kunnen andere boekwinkels ook interessante gesloten vitrines bevatten).

Terug naar Gillis. Wie was hij? Gillis van den Rade (±1545-1615) kwam uit Vlaanderen. Aanvankelijk eigenaar van een bloeiende boekdrukkerij/uitgeverij in Gent, later in Antwerpen. Daar drukte hij protestante propaganda; o.a. zesmaal voor Marnix van St. Aldegonde en vier publicaties uit naam van Willem van Oranje. Anoniem, wel te verstaan. Nadat Antwerpen zich in 1585 overgaf aan de katholieken, besloot Gillis zijn heil te zoeken in een protestants oord. Hij kwam terecht in Franeker, waar hij Academiedrukker werd van de pas opgerichte universiteit, evenals drukker van de Staten van Friesland. In totaal verzorgde hij in Friesland 594 publicaties, soms onder zijn Latijnse naam Aegidius Radaeus. Voor meer info zie het boek van Sybren Sybrandy: Libben en wurk fan Aegidius Radaeus. Of het biografisch woordenboek (waarin enkele genealogische onjuistheden).

Anonieme boekdrukkerij in de zeventiende eeuw

Gillis is middels zijn nageslacht van belang voor Noordoost-Friesland. De enige levende lijn (voor zover mij bekend) loopt via zijn kleinzoon drs. Jacobus Revius. En het overgrote deel van Jacobus’ nageslacht gaat weer via zijn achterkleindochter Hiltje Revius (†1782, Anjum). Hiltje en haar (klein)kinderen woonden in de Dongeradelen en droegen de achternamen Haaksma, Bakker(s), Weidenaar, Revius en Bouma. Een uitgestorven andere tak nakomelingen van Gillis was behoorlijk reislustig, daartoe behoorde de internationale filosoof Bernard Mandeville.

Over de familie Revius publiceerde Klaas-Willem de Jong een kundig artikel in Sneuper 91. De Jong hield een kleine slag om de arm of Gillis daadwerkelijk de grootvader was van Jacobus Revius. Voorzichtigheid bij genealogie is belangrijk. In verre tijden worden vaak generaties aan elkaar geplakt op grond van dubieuze bronnen. Maar de de redenatie van De Jong, versterkt door het feit dat Jacobus’ broer Aegidius Radaeo Revius heette en hun beoogde moeder, Anna van den Rade, sowieso leefde in het waarschijnlijke geboortejaar van Jacobus, maakt deze optie voor mij uitermate zuiver.

  7 Responses to “Gillis van den Rade, bijzondere voorouder van menig Noordoost-Fries”

  1. Hallo,

    Leuk zo’n ervaring. Zelf heb ik een 17e eeuwse instructie voor het vergraven van de venen in Pekela, dus waar veel van mijn voorouders de turf staken en mijn moeder geboren werd.
    gr evert de jonge

     
    • Hallo Evert, Ik ben een REVIUS nazaad van Gillis de Rade. bent nu dat u de tekst had gelezen nog verder gaan zoeken met de naam Revius ik heb er al een lange lijst van tot op heden
      Hoop dat u op de gegeven zal reageren
      Sylvia Revius

       
  2. Gillis van den Rade has a large number of descendants in the United States through his daughter Maria who married into the Mandeville family. A descendant, Tryntje de Mandeville, migrated to New Amsterdam with her father, Gillis de Mandeville, in 1659, married Cornelis Jansz van der Veer there.

     
    • Interesting, I wasn’t aware of that. Do you know if there are notable descendants in that USA family branch?

       
  3. Geweldig zo’n confrontatie – weliswaar via een foto – met een drukwerk van mijn voorvader Aegidius Radaeus, van wie ik afstam via de vrouwelijke lijn. Zijn dochter Anna trouwde en de/à Mandeville. Zij kwam met hem in Nijmegen terecht. Een groot nageslacht volgde, waarvan ik er één ben.

     
  4. Dear David Morehouse
    I am a Revius and I am interested in the lives of the people you describe, please send me that information I am working on a book. And it is precisely the Revius family from Friesland. Partly due to Gillis van den Rade. I would like to hear from you. My email address is
    Revius1204@gmail.com
    Hope you have time to interact with me.
    Sincerely
    Sylvia Revius I am a descendant of Jacobus Revius

     
  5. Gillis van den Rade is an ancestor of mine as well (16th generation). His daughter, Maria, married Michael Jansen à Mandewijl.

     

 Leave a Reply

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.