De cover van het nieuwe jaarboek De Vrije Fries, deel 98, 2018 ziet er weer fris uit, verzorgd door de deels nieuwe redactie. Een groep mannen kijkt met belangstelling naar een Friese koe op de sawa’s van Nederlands-Indië en in een 18e eeuws interieur van de familie Van Sminia zien we een 
gezelschap aan een defitige dis.
Al sinds 1839 geeft het Koninklijk Friese Genootschap voor Geschiedenis en Cultuur het jaarlijkse pareltje uit, inmiddels in samenwerking met de Fryske Akademy.
De op wetenschappelijk leest geschoeide uitgave (de meeste artikelen worden via zogenaamde ‘peer review‘ door externe experts beoordeeld en van commentaar voorzien voordat de definitieve versie geaccepteerd en gepubliceerd wordt) bevat weer een mooi palet aan artikelen over de Friese cultuur en geschiedenis. Het jaarboek richt zich op een ieder met interesse in de Friese regionale (kunst-)geschiedenis en archeologie. Ook wordt er aandacht besteed aan actuele maatschappelijke vraagstukken.
De thematische artikelen in dit nummer gaan over Verzuiling, Ontzuiling en de Friese Beweging.
Goffe Jensma schrijft in ‘Zo, dan zijn we dus toch nog familie van elkaar‘ over mobilisatiestrategieën in de Friese beweging en de toekomst van de Frisistiek. Friezen doen nogal eens een beroep op Friese familieverbindingen om een band te scheppen, ofwel een groepsgevoel: ‘wij zijn familie’.
In ‘De vrome Fries. Receptie en betekenis van It Fryske Reveil van G.A. Wumkes‘ bespreekt Jan Dirk Wassenaar het werk van Geert Aeilco Wumkes en zijn band met de geschiedenis van de religieuze cultuur in Friesland.
Het Friestalige artikel ‘Fedde Schurer, in Fryske ’trochbrekker” zet de schijnwerpers op de initiator van Kneppelfreed in 1951. Johanneke Liemburg beschrijft hoe Schurer al in de jaren ’20 van de vorige eeuw van zich liet horen om de Friese taal onder de aandacht te brengen.
De bijdrage van Jacob van Sluis gaat over ‘Het gebruik van het Latijn aan de Academie en het Atheneum te Franeker- een terreinverkenning‘. Hij beschrijft oa. de Nationes, groepen van buitenlandse studenten die de neiging hadden zich te organiseren in eigen kring, zoals de Hongaren.
Een prachtig interieur van de aan tafel zittende familie Van Sminia (ook op de cover) illustreert het artikel van Anne van Lieshout over Vroegmoderne Friese kookboeken, Een recept voor meer onderzoek naar Friese eetcultuur‘. Vier kookboeken worden besproken: het Koock ende huyshoudt boeck van Hemmingastate uit Beetsterzwaag uit de zeventiende eeuw, twee achttiende eeuwse kookboeken uit het familie-archief Van Eysinga- Vegelin van Claerbergen en het gedrukte boek De Friesche keukenmeid en zelfstandige huishoudster uit 1772.
Fridus Steijlen neemt ons mee naar het voormalige Nederlands-Indië met het artikel ‘Friese koeien tussen de sawa’s. Een speurtocht naar Fries melkvee en melkproductie in Nederlands-Indië‘. Ook de illustratie bij dit artikel ziet u als zwart-wit foto op de cover. Een belangrijke rol in dit artikel speelt de familie Vrijburg, en dan met name dr. Bouwe Vrijburg.
Archeologen Evert Kramer en Gilles de Langen schreven een prachtig overzichtsartikel over de in 2017 overleden Gerrit Elzinga, getiteld ‘Eigen koers langs kans en overmacht. Gerrit Elzinga als provinciaal archeoloog van Friesland 1959-1988‘.
In het essay ‘Postmodernisme, longue durée en de Friese identiteit‘ schrijft Han Nijdam over het paradigma van de babyboomers dat al ver over zijn houdbaarheidsdatum is. Hij voorziet gouden tijden voor de ‘iepen mienskip’.
Boekrecensies zijn weer terug van weggeweest. Het recente boek van Kees Bangma, Nykle Dijkstra, Sytze de Graaf en Ritske Mud ‘Ver van het front? Friesland en de Friezen in de Eerste Wereldoorlog‘ wordt onder de loep genomen door Pauline Onderwater en Jos Lankveld laat zijn licht schijnen over ‘Van melkrijder tot fabrieksdirecteur’ van J. en K. Ybema en R. Veeningen.
Het jaarboek sluit af met een rijk geïllustreerde Archeologische kroniek van Frysland over 2017 door Gilles de Langen.
Al met al weer een mooie mix van interessant leesvoer over de Friese cultuur en geschiedenis!