Tentoonstelling over Kollumer Oproer in Museum Dokkum

Regionale samenwerking is tegenwoordig een ‘hot item’, evenals ophef over van alles en nog wat. Daar is echter niets nieuws aan. Onze regio heeft in de loop der eeuwen niet alleen bij nieuwe ontwikkelingen maar ook bij opstanden vaak eendrachtig samengewerkt.

Al in 1634 is er sprake van een eerste Kollumer Oproer. Aanleiding was een nieuwe belasting die tot de nodige onrust leidde. Uiteindelijk werd de leider van de opstand, Ofcke Haijes voor straf onthoofd!

In 1716 komen we dan het Dokkumer Doodskistenoproer tegen. Het gilde der timmermannen kon het niet verkroppen dat de Dokkumer vroedschap maximum prijzen had bepaald voor het timmeren van doodskisten. De net aangestelde executeur en zoon van een oude slavin, Philander de Baron, werd door een menigte in het centrum van Dokkum in het nauw gedreven. De verwikkelingen en de afbeelding van Philander op het schilderij in het Dokkumer stadhuis hebben we uitgebreid beschreven in De Sneuper 105.

Dan hebben we in 1749 weer een oproer dat door belastingmaatregelen (Quotisatie) een impuls kreeg, het Pachtersoproer of Doelistenoproer, ofwel in onze regio beter bekend als Reboelje yn de Dongeradielen. De heer Douwe P. Keizer beschreef het mooi in zijn gelijknamige Friestalige boek, waarvan we de scans als deel 1, en deel 2 met als los deel het dagboek van de gevluchte oproerkraaier Lolke Hulshuis (die vervolgens bij de VOC aanmonsterde) online hebben gezet.

En dan krijgen we eind 18e eeuw het wellicht bekendste oproer in de regio: het Kollumer Oproer van 1797. Deze keer waren de Orangisten en Patriotten het niet met elkaar eens. De Hessisch/Joodse koopman Salomon Levi werd een jaar na dato op het schavot gebracht nadat al snel na het oproer in februari 1797 een andere oproerkraaier, Jan Binnes uit Oudwoude, op het schavot in Leeuwarden werd onthoofd door gelegenheidsbeul Hendrik Gjalts (Zandberg) die de oude scherprechter Van Gorcum vrijwillig verving.

Museum Dokkum brengt vanaf vrijdag 20 november 2015 het Kollumer Oproer van 1797 weer in de schijnwerpers. De Dokkumer patriotten beëindigden uiteindelijk met grof geweld de opstand van de Kollumer Orangisten. De tentoonstelling zal dan ook na Dokkum in de Oudheidkamer Mr. Andreae te Kollum een vervolg krijgen.

De tentoonstelling zal vrijdag om 16.00 uur worden geopend door Lammert de Bruin, nazaat van Salomon Levi en ophef-expert.
Bij de opening in Dokkum, die uiteraard op vredige wijze zal plaatsvinden, zullen diverse nazaten van zowel de oproerkraaiers als gezagshandhavers aanwezig zijn!

Benieuwd of een van uw voorouders meedeed aan het Kollumer Oproer?
Kijk dan eens bij onze indexen:
Namenlijst arrestanten Kollumer Oproer 1797
Index op voornamen en plaatsnamen deelnemers Kollumer Oproer 1797
Lijst met gezochten na Kollumer Oproer 1797.
Transcripties en bronnen strafdossiers Hof van Friesland voor het boek: Kollumer oproer – B van der Veen

Boek, digitale versie, Het Kollumer Oproer van 1797, naar de verhalen van de medespelers, door B.K. van der Veen.