sep 112013
 

Afgelopen weekend is het televisieprogramma Brieven boven Water weer van start gegaan. Presentator Derk Bolt, bekend van Spoorloos, gaat hierin op zoek naar afstammelingen van de mensen die in de 17e en 18e eeuw brieven stuurden of ontvingen via zeepost. Deze brieven zijn in de diverse Engels-Nederlandse oorlogen in beslag genomen, samen met het gekaapte schip, en in de National Archives te Kew, London terechtgekomen. Sinds enige jaren is hiervan een deel gefotografeerd dat nu langzamerhand via het internet ontsloten wordt. We hadden al Sailing Letters (Nationaal Archief), Gekaapte Brieven (via het Meertens Instituut), Brieven als Buit (Universiteit Leiden) maar daar is nu ook van deze laatste een online database met scans en transcripties bijgekomen.

Via Judith Brouwer, die donderdag 12 september 2013 aan de Rijksuniversiteit Groningen promoveert op haar onderzoek naar brieven uit het Rampjaar 1672, (dissertatie ‘Levenstekens. Gekaapte brieven uit het Rampjaar 1672‘ ) wist ik al dat er een of meerdere brieven bestonden die gericht waren aan Gualter Zeeman. Deze Zeeman, een jurist afkomstig uit Alkmaar, was voor de VOC-kamer Hoorn (ook wel Noorderkwartier of West-Friesland genoemd, in combinatie met Enkhuizen) uitgevaren als onderkoopman met het schip De Jonge Prins, mogelijk met de Kerstvloot van 1668 of 1671.
In november 1672 schreef zijn broer Jacobus Zeeman een brief aan hem waarin hij de beroerde gezondheidstoestand van hun moeder en de vele oorlogshandelingen beschreef. Het is zeer interessant om mee te lezen in een persoonlijke brief van broer tot broer, waarin ook gerefereerd wordt aan een beschadigde reputatie. Daar wist Gualter alles van, want niet alleen was hij al met een schoonvader in een rechtszaak verwikkeld geweest, uiteindelijk zou hij ook als Advocaat-Fiscaal te Batavia zijn biezen moeten pakken vanwege frauduleuze handelingen. Rond 1688 werd hij door de Heren Zeventien teruggeroepen naar patria en nam zowel zijn (derde) echtgenote Sara van den Broeke als zijn gevolg aan slaven/huisbediendes mee terug. Dit heb ik uitvoerig beschreven in De Sneuper 105.

En toen hij enige jaren later te Alkmaar overleed, hertrouwde zijn weduwe Sara van den Broeke met de Dokkumer burgemeester Julius Schelto van Aitzema! Vandaar dat zowel zij beide als haar bediendes uit Oost-Indie op het schilderij Maaltijd te Dokkum uit 1697 voorkomen.

Aanstaande zaterdag kunt u het schilderij gratis bekijken tijdens de Monumentendagen in het gemeentehuis van Dongeradeel/stadhuis van Dokkum aan de Zijl. En even verderop in het Admiraliteitshuis kunt u dan zowel het boek Macht en Pracht van een Dokkumer burgemeester rond 1700 aanschaffen, als de bijbehorende tentoonstelling bekijken. U loopt zelfs een gerede kans burgemeester Van Aitzema persoonlijk de hand te kunnen schudden!

 Leave a Reply

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.