jan 132013
Door Richard Keijzer
Vraag: wat hebben Gerris Adis, Pieter Botis, Cornelis
Dircks, Minne Douwesz, Wapke Eelkens,
Hendrik Foppis, Piers Jelles, Cornelis Cornelisz de Jongh, Jan Jurjaensz Rosée,
Zelis Pietersz Kouwenhoven, Hendrik Jacobsen Nagtegael, Jacob Gersz Nagtegael,
Jan Nobel, Arent Heeres Schol, Lourens Heeres Schol, Geert Sips en Eelcke
Spanjaert met elkaar gemeen? Het eenvoudige antwoord is: ze komen allemaal van
Ameland, het wat minder voor de hand liggende antwoord luidt: ze voeren met een
groot aantal anderen in konvooi naar de Oostzee in 1713.
Op 18 april verzamelden de deelnemers aan het konvooi
zich op de rede van Texel. Daar kregen ze instructies om als een georganiseerde
groep naar de Oostzee te varen. Een complete lijst van deelnemers aan dit
konvooi is te vinden in het Stadsarchief van Amsterdam. Op die lijst zien we
ook dat het gezelschap op 3 mei 1713 in zee is gestoken. Uit de SontTolregisters wordt gehaald dat de schepen op 18 of 19 mei 1713 door de
tolgaarders zijn geïnspecteerd.
Het hele konvooi bestond uit 167 schepen met 1390 man
aan boord. Een dermate grote groep kon niet in één dag de tolprocedure van de
Sont doorlopen, vandaar dat het werk over twee dagen moest worden uitgesmeerd.
Het varen in een convooi werd strak geleid. De leiding berustte bij drie
schepen, te weten
aan boord. Een dermate grote groep kon niet in één dag de tolprocedure van de
Sont doorlopen, vandaar dat het werk over twee dagen moest worden uitgesmeerd.
Het varen in een convooi werd strak geleid. De leiding berustte bij drie
schepen, te weten
De admiraal – algehele leiding
De vice-admiraal – de rechterhand van de leiding
De schout-bij-nacht, in het Engels rear-admiral
geheten. Het schip van deze kapitein voer ’s nachts aan de staart van het
convooi, op de uitkijk naar achteropsluipend ongewenst volk.
geheten. Het schip van deze kapitein voer ’s nachts aan de staart van het
convooi, op de uitkijk naar achteropsluipend ongewenst volk.
Deze drie zorgden dus voor de beveiliging van het
konvooi. Maar… waren drie schepen wel voldoende voor die klus? Het antwoord is
ja, want een deel van de koopvaardij was in die tijd goed bewapend. Uit de konvooilijst blijkt, dat alle schepen bij elkaar de
beschikking hadden over 140 vuurmonden. Kanonnen dus, die kogels van 2, 4 of 8
pond konden afvuren. Een piraat bedacht zich wel twee keer voordat hij zo’n
groep zou aanvallen.
konvooi. Maar… waren drie schepen wel voldoende voor die klus? Het antwoord is
ja, want een deel van de koopvaardij was in die tijd goed bewapend. Uit de konvooilijst blijkt, dat alle schepen bij elkaar de
beschikking hadden over 140 vuurmonden. Kanonnen dus, die kogels van 2, 4 of 8
pond konden afvuren. Een piraat bedacht zich wel twee keer voordat hij zo’n
groep zou aanvallen.
One Response to “Samen staan we sterk, zeker op zee”
Leave a Reply
Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.
Toevallig kwam dit onderwerp op 1 januari ook aan de orde in de nieuwe serie: “De Gouden Eeuw” die elke dinsdag op TV is.
Vaak was de bestemming van zulke vloten “Danzig” destijds de graanschuur van europa. Ook in Danzig is veel te vinden in de archieven over deze handelsreizen. Justina Wubs doet in Danzig onderzoek naar dit onderwerp.
Ook het graan van het “Vrouwtje van stavoren” kwam uit Danzig
De serie is op internet, op site uitzendig gemist, terug te zien:
http://www.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1316966
groet J.S. Faber