In Sailing Letters Journaal IV, De Gekaapte Kaper, is een hoofdstuk gewijd aan Nieuwe bronnen voor de geschiedenis van de Oostzeevaart, ofwel de Sontvaart. Auteurs Els van Eijck van Heslinga en Perry Moree geven een aantal voorbeelden van rijke 18e eeuwse bronnen voor verder onderzoek, met Riga als centraal aanknopingspunt. In dit geval de bron Interrogations: verhoren van bemanningsleden zoals Hidde Jans Backer van de Hollandia die in een koffiehuis in Dover wordt ondervraagd aan de hand van 32 paragrafen met standaard vragen (High Court of Admiralty 32/355).
Hierin wordt o.a. de kaping van het schip Hollandia op 9 september 1778 door de Engelsen beschreven. Schipper Hidde Jans Backer heeft een 1/32 part in het schip Hollandia dat in het Kanaal bij Dungeness door de Engelse cutter The Two Brothers uit Dover gekaapt wordt. Hij verklaart dat hij 53 jaar oud is en afkomstig uit Wierom ‘in West-Friezelandt’. De laatste 7 jaar heeft hij op Ameland gewoond. Nu zou je bij West-Friezelandt denken aan de huidige omgeving van Enkhuizen, maar de aanduiding werd ook wel gebruikt voor het huidige Friesland, als onderscheid ten opzichte van Oost-Friesland in het huidige Duitsland.
In Wierom herkennen we de kustplaats Wierum in Westdongeradeel, de vissersplaats nabij Holwerd en Paesens-Moddergat.
Terugrekenende vanaf 1778 met zijn leeftijd van ongeveer 53 kan dit zijn doop zijn (niet zeker dus):
Westdongeradeel, dopen, doopjaar 1724
Dopeling: Hidde
Gedoopt op 11 juni 1724 in Holwerd
Kind van Jan Abes en Baukjen Lieuwes
Bron: Collectie Doop-, Trouw-, Begraaf- en Lidmaatboeken (DTBL) Herv. gem. Holwerd, doop 1656-1811
Inventarisnr. : DTB 756.
Hidde Jans Backer was vanuit Riga met een lading masten van de firma Backenhagen & Co op weg naar Frankrijk en had nog een andere Amelander aan boord: Keimpe Drewes, die ook een part in het schip bezat. Hierin herkennen we de voorouder van de Amelander familie Van der Laag.
Van schipper Drewes Kempes uit Ameland is een brief uit 1795 bekend vanuit de citadel te Rijssel (Lille) waar hij gevangen zat. Zijn schip en de bemanning waren waarschijnlijk door de Fransen genomen in de oorlog tegen de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
In de Sonttoldatabase vinden we onderstaande 13 vermeldingen van de reizen door de Sont van Hidde Jans Backer met de Hollandia, een schip van 600 ton met 16 bemanningsleden (naast Backer nog 3 Nederlanders, waaronder de stuurman, en verder Denen en Zweden). In voorgaande jaren heeft het schip op vele routes in Europa, maar ook de West gevaren.
Backers thuishaven was eerst Ameland maar werd al snel Amsterdam, waar ook de hoofdreder Tamme Beth IJsbrantsz gevestigd was. Zo te zien had Hidde 1 of 2 naamgenoten die ook op de Sont voeren maar geen familienaam voerden:
29-4-1761 Hidde Jans Backer, Ameland, Amsterdam – Pettersb.
6-8-1761 Hidde Jans Backer, Amst., Pettersborg – Amsterdam
8-8-1761 Hidde Jans, Grøningen, Rotterdam – Riga
26-9-1761 Hidde Jans, Stavern, Riga – Amsterdam
6-8-1763 Hidde Jans, Rotterdam, Rotterdam – Kønigsberg
5-8-1763 Hidde Jans Backer, Amsterdam, St. Ubes – Østersøen
23-9-1763 Hidde Jantz Batker, Amsterdam, Riga – Amsterdam
24-8-1766 Hidde Jans Backer, Amsterdam, Amsterdam – Pettersborg
19-5-1767 Hidde Jans Backer, Amsterdam, Cronstadt – Brest
10-9-1763 Hidde Jantz, Rotterdam, Kønigsberg – Rotterdam
15-4-1768 Hidde Jans, Vrisland, Amsterdam – Østersøen
4-6-1768 Hidde Jantz, Rotterdam, Memel – Rotterdam
23-9-1768 Hidde Jantz, Amsterdam, Amsterdam – Østersøen
14-10-1768 Hidde Jantz, Rotterdam, Dantzig – Rotterdam
21-5-1771 Hidde Jantz, Stavern, Amsterd. – Østersøen
28-5-1773 Hidde Jans Backer, Amsterdam, Amsterdam – St. Petersborg
1-9-1773 Hidde Jans Backer, Amsterdam, St. Petersborg – Brest
30-6-1774 Hidde Jans Backer, Amsterdam, Amsterdam – Riga
12-7-1771 Hidde Janse Backer, Amsterdam, Alicante – Østersøen
7-9-1771 Hidde Janse Backer, Amsterdam, Riga – Amsterdam
4-9-1774 Hidde Jansen Backer, Amsterdam, Riga – Brest
20-8-1778 Hidde Jansz Backer, Amsterdam, Riga – L’ Orient (de reis waarop ze gekaapt worden)
 |
| Ondervraging van Hidde Jansz Backer (met handtekening) door de Engelsen |
Op 14 mei 1779 meldt de rubriek Zee-tyding van de Noordhollandsche Courant dat Hidde Jans Bakker met de Hollandia te Chatham gereed ligt om op weg naar Archangel te gaan. Waarschijnlijk is dat het moment dat de Hollandia weer is vrijgegeven.
Nico van der Woude noemt Hidde in zijn verhaal Hoe Fries is de kwartierstaat van Eduard Douwes Dekker? (Multatuli) als de tweede echtgenoot van de weduwe van Sontvaarder Jan Hendriks Nagtegaal, Haaske/Hester Barends, geboren Hollum (Ameland) juni 1723, overleden Hollum 28 januari 1807, trouwt (2) Sloterdijk (Amsterdam) op 19 juni 1768 met Hidde Jans Bakker.
Uit informatie van Pieter Jan en Tineke Borsch (Genealogie Ameland) blijkt dat in ieder geval Hiddes vrouw Hester doopsgezind was. Hidde Jans Backer wordt zelf echter niet genoemd onder de doopsgezinde ledematen van 1804.
Hidde was eerder medereder van het schip de Jonge Wijnberg, in 1786 kapitein op de Surchance en nog eerder van 1755-1759 voor Zaandam walvisvaarder (hij ving rond de 11 walvissen!). Hij komt 3 x voor in het Memorij boeck van Cornelis Sorgdrager: blz. 4, blz. 33 en blz. 72.
Hidde overleed op 15 januari 1812 te Hollum als weduwnaar, 86 jaar oud, en werd daar ook begraven bij de Hervormde Kerk (dus niet bij de Vermaning!). Zijn grafsteen is nog bewaard gebleven. Hester en Hidde liggen in de graven van Hester haar ouders in perk 10: Barend Hansz en Antje Luytjes.
