Eeuwelingen in Friesland

Om het honderdste artikel sinds de start van dit blog (eind januari 2008) op passende wijze te illustreren leek het me aardig om eens aandacht te besteden aan honderdjarigen in Friesland. Door de verbeterde gezondheidszorg en toegenomen welvaart komen er steeds meer van deze sterken der aarde. Honderd jaar en langer geleden waren ze nog een uitzondering. Steevast kregen ze de nodige aandacht en tot voor kort was het standaard dat de burgemeester van de woonplaats op verjaardagsvisite kwam. Volgens het boek Eeuwelingen, levensverhalen van honderdjarigen in Nederland, van Steffie van den Oord, waren er in 2002 al zo’n 1100 honderdplussers in ons land. Grofweg geschat zullen er in Friesland op dat moment zo’n 100 geweest zijn. In het aardige boek worden 22 eeuwelingen geïnterviewd over hun leven, waarbij twee Friezen: oud-dominee Douwe van der Wielen (31 dec 1899, Bergum) en oud-zeeman Haije Tigchelaar (8 dec 1897, Harlingen). De VPRO interviewde de auteur over de verhalen van honderdjarigen. Een vergelijkbare opzet als ons reeds uitverkochte boek met Oral History van mensen in Noordoost Friesland, Op de Praatstoel.

Toevalligerwijze overleed deze week de oudste mens ter wereld, de 115-jarige Edna Parker uit Indiana, USA. Ooit was ook de Nederlandse Hendrikje Van Andel-Schipper met 115 jaar de oudste van de wereld. Op 29 juni 1890 werd ze, slechts drie pond zwaar!, geboren te Smilde. Hendrikje lijkt voorbestemd slechts enkele maanden te leven. Ze overleed in 2005. De oudst geregistreerde persoon ter wereld was de 122-jarige Jeanne-Louise Calment uit Frankrijk. Leuke televisiebeelden uit ‘Van Gewest tot gewest’ geeft een uitzending over de verzamelaar van honderdjarigen Fred van Dam. Zoek op ‘Fred van Dam’ in www.gewest.nl (beeld in 2 mei 2004 vanaf 16:02 min. af te spelen in Real-player).

In februari 2008 werd de oudste vrouw van Friesland, mevrouw Draaisma, 106 jaar.

Op 5 maart 1991 overleed de toen oudste mens van Nederland, de in Veenwoudsterwal wonende 109-jarige Trijntje Jansma-Boskma, geboren op 3 februari 1882 te Tietjerksteradeel, dochter van Auke Klazes Boskma en Trijntje Lammerts Ruisch.

In 2007 ging de 100-jarige Maria Bok uit Tytsjerk nog mee met een ballonvlucht.

Ook in het Jaarboek 1989 van het CBG wordt uitgebreid aandacht besteed aan honderdplussers door de eeuwen heen. Hierin o.a. Tjitte Hendriks de Vries, geboren Knijpe (bij Heerenveen) 4 maart 1765 (naar eigen zeggen), overleden Beneden Knijpe 27 februari 1873, begraven aldaar 4 maart 1873, oud 107 jaar (zie ook de afbeelding rechtsboven bij dit artikel, Bron: Iconografisch Bureau, RKD). Als jongen van vier jaar kreeg hij roodvonk, waar hij doof van bleef. In Napoleons tijd hoefde hij daarom niet in dienst, maar toen de Fransen kwamen, moest hij stro voor hen varen. “t Was een verschrikkelijk sterk man; die de dokter weinig van noode had. Op 90-jarige leeftijd voer hij nog met de zandpraam en hij was reeds over de honderd, toen hij nog met bezems liep’, aldus een interview uit 1902 met twee van zijn dochters. In 1866, toen hij 101 jaar werd, werd in de krant bericht dat hij iedere zaterdag nog te voet naar Heerenveen kwam en dan menige aalmoes ontving. ‘Telkenjare worden portretten van hem genomen.’

Een recent artikel claimde: Honderdjarigen hadden jonge moeders. Lang leven lijkt niet zo zeer te danken aan de verbeterde gezondheidszorg maar meer aan zaken als aanleg van riolering en drinkwaterleidingen en voldoende voeding. Een positieve levensopvatting draagt er ook aan bij.

De honderdjarige huisarts Gerritsma uit Sneek maakte in 2007 een eigen cd met pianomuziek. Ook reed hij drie keer mee in de Elfstedentocht!

In 2005 vierde Afke Holwerda-Broersma uit Tibma, bij Ee, haar honderdste verjaardag. In haar werkzame leven was ze baakster en koster van de Hervormde kerk van Jouswier.

En op zaterdag 20 september 2008 vierde mevrouw Gep den Braven-Jorna, die in 1940 en 1941 ook de Elfstedentocht reed, haar honderdste verjaardag op Texel.

Kent u nog meer honderdjarigen uit de regio? Laat het ons weten!

Update: Harry Perton van het informatieve Groningse blog Gelkinghe wees mij op de Leeuwarder Courant van 15 november 1930, de archiefrubriek ‘Voor het thee-uur’. Hierin diverse eeuwelingen in vroegere eeuwen. Klik op de afbeelding voor een leesbare vergroting.
Wibo Boswijk meldt een andere regionale honderdjarige in zijn familie: Antje Rinsema, geboren 28 december 1882, dochter van Wiebe Taekes Rinsema en Trijntje Jans Wibbelink (Ureterpervallaat).

Reinder Tolsma meldt: Wat Oosternijkerk betreft. In 1990 schreef ik n.a.v. een honderdjarige een stukje onder de titel “De sterksten tusken de sterken”. Daarin kwam naar voren dat er in Oosternijkerk na 1927 en tot 1984 29 mensen ouder zijn geworden dan 90 jaar (20 vrouwen en 9 mannen), 3 mensen tussen de 95 en 100, 3 mensen werden 100 (waarbij ook een Beetstra, zeker een sterk geslacht want onlangs overleed ook een Beetstra die in Oosternijkerk heeft gewoond: 102 jaar), 1 vrouw werd 101.