Friezen op Spitsbergen 2

Na enkele dagen gingen we voor anker bij Smeerenburg, op Amsterdam-eiland in het Noordwesten van de eilanden-archipel die Spitsbergen in feite is. Hier zijn nog resten te zien van traanovens die door de compagnieën uit diverse plaatsen in de lage landen gebruikt werden. Zo hadden Amsterdam, Rotterdam, Hoorn, Enkhuizen, Delft en mogelijk Harlingen (dat in 1636 een Kamer in de Noordsche Compagnie kreeg met Stavoren) allemaal een eigen oven en bemanning. In 1634 overwinterden 7 mannen op Smeerenburg, waaronder de 2 Friezen Tjebbe Jellis en Feye Ottes, maar allen bezweken aan de kou. Op de oude afbeelding hierboven de Amsterdamse traankokerij in bedrijf en op de foto aan het begin van het artikel de huidige situatie. De schoornsteenvormige berg op het schilderij moet haast wel een kunstzinnig verzinsel zijn, of anders de inmiddels sterk geslonken gletsjer die tegenover Smeerenburg ligt. Zie mijn filmpje op YouTube voor de huidige situatie aldaar.
Overigens is 2007/2008 uitgeroepen tot Internationaal Pooljaar.

Aan het begin van de reis, in de hoofdstad Longyearbyen, bezocht ik het Svalbardmuseum. Sinds eind vorig jaar is hier een deel van de door Dokkumer Louwrens Hacquebord en zijn expeditieleden opgegraven vondsten tentoongesteld. Aangezien ik het zelf altijd interessant vind om namen op borden of stenen te zien nog even speciaal aandacht voor deze (zie ook de afbeelding): Hier leit begraven Abram Iorisse Schaep van Rotterdam, is gestorve den … opt schip….
Op de voorgrond een paar wollen kousen en schoenen zoals die begin 17e eeuw door de Spitsbergenvaarders werden gedragen.

Update: Bij nader inzien denk ik dat de schilder het beeld van de traanoven op Smeerenburg gecombineerd heeft met de, ook door Willem Barents ontdekte, berg op Bereneiland. Deze staat afgebeeld op een anonieme 18e eeuwse prent, die ik zag op een Wikipedia-pagina over de Noordsche Compagnie, ook wel Compagnie van Spitsbergen genoemd.